сила

ж 
1. қувва, қувват, зӯр, иқтидор, қудрат; 
тавоноӣ; 
физическая сила қувваи ҷисмонӣ; 
сила рук зӯри бозу; 
знание - сила доноӣ-тавоноист; 
лишиться сил аз қувват мондан; 
набраться сил иқтидор пайдо кардан; 
обладать огромной силой қувваи бузург доштан 
2. зӯр, зӯрӣ, зулм, фишор; 
применить силу зӯрӣ кардан; 
действовать силой зӯрӣ (зулм) ба кор бурдан 
3. физ., тех. қувва; 
сила тяжести қувваи вазнинӣ; 
сила притяжения қувваи ҷозиба; 
сила света қувваи рӯшноӣ 
4. қувва, дараҷа; 
сила воли қувваи ирода; 
сила таланта дараҷаи истеъдод; 
сила ума қувваи ақл 
5. қувва, иқтидор; 
творческие силы қувваи эҷодӣ 
6. таъсир, эътибор, нуфуз; 
сила печатного слова таъсири матбуот; 
великая сила идёи ленинизма таъсири бузурги ғояҳои ленинизм; 
он имеет силу вай нуфуз дорад 
7. чаще мн. силы қувваҳо; 
производительные силы эк. қувваҳои истеҳсолкунанда; 
революционные силы қувваҳои революционӣ; 
силы демократии и мира қувваҳои демократия ва сулҳ; 
силы национального освобождения қувваҳои миллии озодихоҳӣ; 
силы социализма қувваҳои социализм 
8. разг. аҳамият, моҳият; 
сила его работы в её новизне аҳамияти кори ӯ дар нав будани он аст 
9. мн. силы (войска) қувваҳо; 
вооруженные силы қувваҳои мусаллаҳ; 
морские силы қувваҳои баҳрӣ 
10. эътибор; 
постановление вошло в силу қарор эътибор пайдо кардааст; 
закон потерял силу қонун эътибори худро гум кардааст; 
оставить в силе юр. боэътибор шумурдан, ҳақиқӣ донистан 
11. чаще мн. силы қувва, қувваҳо; 
соотношение классовых сил таносуби қувваҳои синфӣ 
12. в знач. нареч. силами бо иштироки..,; 
бо қувваи...; 
концерт силами учащихся концерт бо иштироки талабагон <> сил нет как (до чего)... аз ҳад зиёд, хеле; 
силою (в силу) вещей бо тақозои шароит (вазъият); 
в силах қобил (қодир) будан; 
не в силах имконият надоштан, кодир набудан; 
в силу бинобар ..., ба сабаби...; 
в силу привычки аз рӯи одат; 
во цвете сил дар авҷи камол; 
всеми силами бо тамоми ҷидду ҷаҳд; 
изо всех сил, изо всей силы бо тамоми қудрат; 
никакими силами ба ҳеҷ ваҷҳ; 
от силы (самое большее) бисёр бошад; 
по силам алоқадри ҳол; 
это дело ему не по силам ин кор аз иқтидори вай берун аст; 
не под силу кому қувваташ (зӯраш) намерасад; 
под силу зӯр мерасад, мувофиқ; 
через силу зӯрбазӯракӣ; 
что есть силы, что было сил бо тамоми қувват; 
лошадиная сила физ. қувваи асп; 
нечистая ~а уст. прост. дев, ҷин, аҷина; 
собраться с ~ами шердил шудан