.
c русского с таджикского

сам

мест. определит. (самого, самому, самим, о самом) 
1. худ; 
он сам вай худаш, худи вай; 
его самого видели там худи ӯро дар он ҷо дидаанд; 
скажите ему самому ба худи вай гӯед; 
это сделано им самим инро худи вай кардааст; 
о нем самом ничего не слышно дар бораи худи вай хеҷ хабаре нест 
2. (своими силами) худ; 
мы это сделаем сами инро мо худамон мекунем; 
ученик сам решил задачу талаба худаш масъаларо хал кард; 
она шьёт сама вай худаш медӯзад; 
придется разбираться самому бояд худам (худат, худаш) дида бароям (барои, барояд) 
3. (не кто иной, как, именно он) худ, худаш, худи худаш; 
о книге рассказал сам автор дар бораи китоб худи муаллиф нақл кард; 
они и сами не знают онҳо худашон ҳам намедонанд 
4. в знач. сущ. сам м уст. и прост. соҳибхона; 
самого нет дома соҳибхона дар хона нест // в знач. сущ. сама ж уст. и прост. зани соҳиби хона, соҳибхоназан сам большой уст. и прост. ихтиёр ба дасти худ, соҳибихтиёр; 
сам не свой парешонхол; 
сам по себе 
1) (самостоятельно) мустақилона 
2) (по собственной инициативе) бо майли худ, бо рағбати худ 
3) (раздельно) ҳар кадом ба сари (ба роҳи) худ 
4) (как паковой) худаш; 
сам себе голова худам ба худам хӯҷаин; 
сам себе господин худам подшоҳу табъам вазир; 
сам собой (сама собой, само собой) худ ба худ, худ аз худ; 
само собой [разумеется] вводн. сл, албатта, бечуну чаро, бешакку шубха; 
само по себе худ аз худ, худ ба худ. худи..., ба сари худ; 
само по себе это правильно ин аслаи дуруст аст; 
превзойти самого себя книжн. ҳунарнамоӣ кардан; 
предоставить сам ому себе 
1) (дать возможность самостоятельно поступать) ба ихтиёри худ гузоштан, ба таври касе мондан 
2) (оставить без присмотра) бенигоҳубин (беназорат) гузоштан, ба холи худ гузоштан; 
это говорит само за себя он чӣ аён аст чӣ ҳоҷат ба баён аст уст. и прост. қисми аввали сифатҳои тағьирнаебанда, ки бо калимаҳои миқдории «друг», «третей», «четвёрт», «пят», «шест», «сем», «восьмой», «девят», «десят» ташкил ёфта, маъниҳои зеринро ифода мекунад: 
1) аз миқдори кошташуда чандин бор зиёд- сам -пят панҷ бор зиёд; 
урожай сам -десят ҳосили даҳкарата 
2) бо ҳамроҳи шахси амалкунанда фалон қадар- ~ -друг дукаса; 
~ -пят панҷ кас, панҷ нафар